Wanneer we over jeugdzorg en onderwijs denken, gebeurt er iets vreemds met mensen. We zien allemaal dat er iets aan schort. En dus verzinnen we steeds nieuwe en ingewikkelder systemen. Maar wat we ook verzinnen en verzonnen hebben (bureau jeugdzorg, Centrum Jeugd en Gezin), een echte oplossing is het niet. Probleemeigenaren zijn namelijk geneigd verantwoordelijkheden af te wentelen in plaats van om hulp te vragen, wanneer iets niet vanzelf gaat. En hulpverleners zijn geneigd problemen over te nemen in plaats van mensen te leren hoe ze iets zelf kunnen doen. Menselijk en begrijpelijk, maar hardnekkig en bijna niet uit te roeien. Zeker niet, wanneer er geld genoeg is. En zelfs niet, wanneer we weten hoe het wèl moet. Wat kunnen we daaraan doen?
In de jeugdzorg en binnen het onderwijs worden hele systemen opgetuigd om de zorg rondom het belangrijkste wat we hebben (onze kinderen) zo goed mogelijk te laten verlopen. Bij grote en ingewikkelde systemen is het belangrijk duidelijk te weten waar je verantwoordelijkheden liggen. En dus ook duidelijk te weten waarvoor je niet verantwoordelijk bent. Kwestie van afspraken maken zou je zeggen. Helaas is de werkelijkheid niet zo nauwkeurig te beschrijven. Geen kind en geen situatie zijn gelijk. Vaker dan ons lief is wordt “een dossier” doorgeschoven totdat de systemen het er met elkaar over eens welke hulp een kind moet krijgen, en van wie. Daar gaat soms veel tijd overheen. Doordat er bovendien wel heel veel nadruk is komen te liggen op indicering en verantwoording, is iedereen het er wel over eens dat de zorg voor onze jeugd erg ingewikkeld en duur is en dat het beter kan en moet.
Die conclusie is niet nieuw. In de kern voeren we deze discussie al sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw. En eigenlijk is het antwoord op die vraag al die jaren hetzelfde gebleven. Zoek de oplossing bij de “probleemeigenaren.” Binnen het onderwijs vindt zorg plaats in de klas. In aandachtig contact tussen leerling en leraar. Wanneer een kind in de klas niet goed functioneert, versterk dan de leraar. De zorg voor kinderen vindt vooral plaats binnen het gezin, maar ook in de buurt, de sportclub etc. Of, in de woorden van Hillary Clinton, ” It takes a village to raise a child.” Versterk dus het gezin en het netwerk rond een kind zodat het echt geholpen wordt. Daar zijn geen ingewikkelde procedures en zorgoverleggen voor nodig. In principe ook geen dikke dossiers en indicatie-stellingen. Daar is eigenlijk niet veel meer voor nodig dan een andere “mindset” van ons allemaal.
En daar zit hem nu net het probleem. We weten hoe het beter kan en moet. Maar probleemeigenaren blijven geneigd verantwoordelijkheden af te wentelen in plaats van om hulp te vragen, wanneer iets niet vanzelf gaat. En hulpverleners blijven geneigd problemen over te nemen in plaats van mensen te leren hoe ze iets zelf kunnen doen. Dat zit blijkbaar in onze natuur. Wat we daar aan kunnen doen? Waarschijnlijk niet veel. Maar wat we in de toekomst ook bedenken, als we daar niet anders mee omgaan, verandert er helemaal niets.
René Peters 
Monique Smits
10 september 2012
Helemaal mee eens!
Vriendelijke groet,
Monique Smits, directeur
Montessorischool Elzeneind
Elzeneind 5
5343JA Oss
T: 0412-691620
M: 06-20364959
@: moniquesmits@skbo.nl
W: http://www.elzeneind.nl
[Beschrijving: Elzeneind]
Renee Middel
10 september 2012
ook helemaal mee eens, zie ook blog van Erik Gerrit en http://www.thebigbitch.com Nieuwe Autpriteit
Theo Brands
11 september 2012
Onderwijs en zorg; verbanden verbinden! Dan spreken we dezelfde intentie uit!
José Quist-Stam
13 september 2012
Helemaal mee eens!
Sven Snijer
18 september 2012
De analyse is heel aardig, maar een echte oplossing wordt hier niet gegeven, anders dan dat we een nieuwe ‘mindset’ nodig hebben. Helaas is dat te simpel gedacht. Het is al lang voor elkaar om het netwerk rondom een kind of een gezin te versterken, via bijvoorbeeld een EKC (Eigen Kracht Centrale), maar heel vaak komen ouders met een volledig uitgewerkt EKC-plan bij Jeugdzorg, die dat vervolgens om een hele vage reden afkeurt. Reden: Zij willen het niet uit handen geven.
Vanuit de politiek kwam het idee van het promoten van EKC’s om de jeugdzorg goedkoper te maken (en daarbij vriendelijker), dus tegen haar zin moest Bureau Jeugdzorg daaraan mee werken. Veel gezinsvoogden voelen zich niet zo prettig bij een EKC, waar wat oudere en meer levenswijze familieleden en buren een stem in het kapittel hebben. Daarnaast neemt het, wanneer het goed wordt toegepast inderdaad een hoop werkgelegenheid weg bij jeugdzorg. Ze probeert zich de EKC nu toe te eigenen.
Over geindiceerde zorg twee dingen: Ten eerste zou er bij veel kinderen een hoop ellende voorkomen kunnen worden wanneer ze snel en deskundig gediagnosticeerd zouden worden door een universitair geschoold persoon en niet het slachtoffer werden van de speculaties van een gezinsvoogd, die alle problemen wil afdoen als een tekort aan pedagogische vaardigheden van ouders. (autisme-spectrumstoornis heeft bijvoorbeeld niets met opvoedcapaciteiten te maken)
Daarnaast is het zo, dat bij onterecht uit huis geplaatste kinderen, er een wildgroei is aan diagnoses, om het kind zo lang mogelijk uit huis geplaatst te houden. (via de AWBZ kunnen ze voor zo’n kind enorm veel geld krijgen) Dat is ook de reden dat veel kinderen niet meer thuis komen, ook al is na maanden of jaren bewezen dat de uithuisplaatsing onterecht was. Dan zijn de beruchte ‘andere redenen’, waarom de uhp van kracht blijft: Geld. Ik ken één zaak waar binnen twee jaar tijd, vijf maal de reden voor uhp werd gewijzigd, iedere keer als de ‘diagnose’ onderuit werd gehaald.
Een andere mindset is zeker nodig, maar niet tussen hulpverleners en ouders. Tussen politiek en de Jeugdzorg, want de politiek laat zich nog steeds (mis)leiden door organisaties die hun eigen belangen hebben, zogenaamd die van de kinderen, maar veel vaker over de ruggen van kinderen (en hun ouders). De grootste misvatting is dat jeugdzorggezinnen allemaal aso-gezinnen zijn en dat normale mensen daar niet mee te maken krijgen. Hoe naïef! Eén AMK-melding kan het begin zijn van een achtbaan richting jarenlange ellende, ‘in het belang van je kind’.
Jeugdzorg Dark horse
renepetersoss
18 september 2012
Beste “Dark Horse”, beste Sven,
Je hebt gelijk dat instellingsbelang een van de bedreigingen is bij een goed transformatieproces. En je hebt zeker gelijk dat jeugdzorggezinnen niet allemaal aso-gezinnen zijn (als je uberhaupt zo over mensen wilt spreken). Ook moeten we eens goed kijken naar de verhouding politiek – jeugdzorg. Hier spreek ook de moed (of de afwezigheid daarvan) van de politicus een woordje mee. Geen politicus zit te wachten op vragen in de pers over een nieuwe Savannah enz. Al zou dat wel moeten. Ik vrees dat het probleem iets ingewikkelder is dan alleen het belang van organisaties. En een concrete oplossing heb ik ook niet helaas.
Ik schrijf overigens vaker rondom vergelijkbare thema’s.
https://renepetersoss.wordpress.com/2012/07/06/eigen-kracht/
Rene